Çocuğun Psikososyal Gelişimini Destekleme (ÇPGD) Programı Görüşme Rehberi - 3

SORU: (…..) Hanım nasılsınız, gebeliğiniz nasıl gidiyor? (Gebelik Dönemi Görüşmeleri )

SORU: Nasılsınız, annelik nasıl gidiyor? (Çocukluk Dönemi Görüşmeleri )



AMAÇ



• Aile sağlığı elemanı ile anne arasında sıcak bir iletişim başlatmak



• Anneye, bizim için değerli olduğunu hissettirmek



• Annenin kendisini ifade etmesini sağlamak



• Annenin sağlığı ve anne-çocuk ilişkisi açısından önemli olabilecek sorunları anlayabilmektir



PSİKOSOSYAL İZLEM SIRASINDA YAPILACAKLAR



• Sessiz kalarak ve devam ettirici tepkilerle anneyi dinleyin



• Olumlu düşünce ve davranışları destekleyin



• Önemli olduğunu düşündüğünüz bilgileri not edin



• Herhangi bir konuda bilgiye ihtiyacı olduğunu düşünürseniz, bilgilendirin



• Gerekiyorsa hekime yönlendirin



• Yönlendirme sonucunu izleyin



HEKİM MUAYENESİ SIRASINDA YAPILACAKLAR



• Annenin hastalığı varsa:



Ø Muayene edin, mümkünse tedavi edin



Ø Gerekiyorsa sevk edin



• Herhangi bir konuda bilgiye ihtiyacı olduğunu düşünürseniz, bilgilendirin



• Gerekiyorsa sık takip edin



BİLGİ



Anneye “nasılsınız” diye sorarak kendisi hakkında düşünmesine, kendini ifade etmesine fırsat tanımış oluruz. Annenin kendisini ifade etmesi, hem rahatlamasını, hem de bir sorunu varsa bunun çözümü için düşünmesini sağlar. Kendisi hakkında konuşulan kişi kendisini daha değerli hisseder. Özgüveni artar. Bu da aile içi ilişkilere olumlu bir şekilde yansır. 

SORU: Gebelik döneminde beslenmeniz siz ve bebeğiniz için çok önemli.

Nasıl besleniyor, nelere dikkat ediyorsunuz? (Gebelik Dönemi Görüşmeleri )



AMAÇ



• Gebelik döneminde annenin sağlıklı beslenmesini desteklemektir



PSİKOSOSYAL İZLEM SIRASINDA YAPILACAKLAR



• Anne adayını dinleyin



• Olumlu düşünce ve davranışları destekleyin



• Gebeye, “Bebeğinizin bedensel ve zihinsel gelişimi için beslenmeniz çok önemli” rehber cümlesi ile bu dönemde beslenmesinin neden önemli olduğu bilgisini verin.



Gebelik Döneminde Beslenme broşüründen yararlanarak/okuyarak bir günde neleri yemesi gerektiği eğitimini yapıp, broşürü verin.



• Gebe yeterli kilo alamıyorsa (İlk 3 ayda toplam 1.5-2 kg dan az, 4-9 ay arası ayda 1.5-2 kg dan az ise), kilosunda azalma varsa, Hb 11gr/dl nin altında ise hekime yönlendirin



• Gerek görürseniz yardım alabileceği kurumlar (Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları, SHÇEK, Kızılay vb. gibi ilde ve ilçelerde bulunan kamu ve sivil toplum kuruluşları) hakkında bilgi verin



• Sık takip edin



HEKİM MUAYENESİ SIRASINDA YAPILACAKLAR



Beslenme yetersizliği şüphesiyle size gönderilen gebeyi



• Bedensel, ruhsal ve sosyal açıdan değerlendirin



• Anemi açısından değerlendirin



• Fetusu değerlendirin (gebelik haftasıyla uyumlu büyüklükte mi?)



• Beslenme eğitimi yapın



• Gerekiyorsa sevk edin



• Sosyoekonomik nedenlerle besine ulaşma sıkıntısı olduğunu gözlemlerseniz yardım alabileceği kurumlar (Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları, SHÇEK, Kızılay vb. gibi ilde ve ilçelerde bulunan kamu ve sivil toplum kuruluşları) hakkında bilgi verin



• Tanınızı Aylık Çalışma Bildirim Formu’nda gösterin



• Takip edin



BİLGİ



Sağlıklı olmanın temel gereklerinden biri yeterli ve dengeli beslenmektir. Gebelik döneminde beslenme hem bebeğin, hem de annenin sağlığı açısından çok önemlidir.



Dengeli beslenme protein, vitamin ve minerallerin günlük menü içerisinde uygun oranlarda bulunması anlamına gelmektedir.



Besin grupları



Gebe kadının bir günde alması gereken yiyecek miktarları

Süt ve ürünleri

3 su bardağı süt veya yoğurt (toplam 500ml)

2-3 kibrit kutusu kadar peynir (taze peynir tüketilmemelidir)

Et, yumurta, kurubaklagiller

2-4 köfte kadar et (balık, tavuk veya kırmızı et) et olmazsa 1 yumurta ile 4 yemek kaşığı kurubaklagil yemeği, (kuru fasulye, nohut, v.s.)

Taze sebze ve meyveler

3-4 porsiyon meyve

1-2 porsiyon çiğ veya pişmiş sebze

Tahıllar (pirinç, bulgur, makarna, ekmek)

4-6 yemek kaşığı makarna veya bulgur pilavı veya

1-2 kase çorba ile 2-4 orta dilim ekmek

Yağ



Şeker ve tatlılar



4 yemek kaşığı yağ (yemeklerin içindeki miktardır)



10-15 adet fındık – fıstık veya 2-3 adet ceviz



Bu miktarlar hamilelik öncesi normal kiloya sahip olan bir gebe içindir. Kişisel farklılıklara göre miktarlar azaltılabilir veya arttırılabilir.



1 porsiyon miktarları:



• 1 porsiyon meyve: 1 orta boy elma/1 orta boy portakal/bir küçük salkım üzüm/10-15 tane kiraz/10-15 tane çilek/ince bir dilim karpuz veya kavun/2 orta boy incir miktarına denk gelmektedir



• 1 porsiyon sebze: 4-5 yemek kaşığı kadardır



• 1 su bardağı süt: 200 ml süte denk gelmektedir



Gebelik döneminde beslenme konusunda dikkat edilmesi gereken noktalar:



• Temel besin gruplarından her biri yeterli ve düzenli olarak alınmalı



• Öğün sayısı artırılmalı, öğündeki miktar azaltılmalı



• Bol su içilmeli



• Pastörize edilmiş süt, mümkün değilse iyi kaynatılmış süt içilmeli



• Lifli yiyecekler tüketilmeli (Örneğin: Bulgur, kurubaklagiller, mevsim meyveleri, tam buğday unlu ekmek gibi)



• İyotlu tuz kullanılmalı



• Taze meyve ve sebze tüketilmeli



• D vitamini açısından güneş ışığından yararlanılmalı



• Yatmadan 1-2 saat önce yemek yenmemelidir



Gebelikte kullanılmaması gerekenler:



• Sigara



• İçki



• Kafein içeren içecekler (çay, kahve, kola)



• İçinde boya maddesi bulunan besinler



• Hazır yiyecekler (hazır çorba, hazır meyve suları vb.)



Doğru beslenen gebede:



• Kilo artışı



* İlk 3 ayda toplam 1.5-2 kg,



* 4-9 ay arası ayda 1.5-2 kg olmalıdır



o



• Anemi oluşmamalıdır (Hb 11gr/dl nin altına inmemeli)



• Gebelik süresince ortalama 10-14 kg ağırlık artışı olmalıdır



• Gebelik öncesi anne normalden fazla kilolu veya obez ise daha az kilo almalıdır

Gebelik döneminde yetersiz ve dengesiz beslenmenin olumsuz etkileri:



• Gebenin vücut direnci düşer



• Hastalıklara yakalanma riski artar



• Kansızlık oluşur



• Gebede kemik erimesi ve diş çürükleri olur



• Gebelik ve doğum komplikasyonları artar (Preeklampsi, eklampsi, toksemia)



• Anne ve bebek ölüm riski artar



• Ölü doğum, erken doğum, düşük doğum ağırlıklı bebek görülür



• Bedensel ve zihinsel özürlü çocuk doğurma riski artar



• Bebeğin hastalıklara yakalanma riski artar 

Gebelikteki kilo alışının yeterli olup olmadığı nasıl anlaşılır?



• Gebelikteki kilo alımının yeterli olup olmadığı, gebelik öncesi vücut kütle indeksi (body mass indeks- BMI)’ine göre değerlendirilmelidir



• Hekim, BMI ini göz önünde tutarak gebeye beslenme yetersizliği teşhisini koymalıdır



Aşağıdaki tabloda, gebelik öncesi BMI’ine göre gebelik süresince önerilen kilo artış miktarları verilmiştir.



[ BMI = Ağırlık (kg)/boyun karesi (metre olarak boyun karesi)]



BOYA GÖRE KİLO



ÖNERİLEN KİLO



KAZANMA (kg)



NORMALDEN AZ KİLOLU (BMI<19.8)



12.5-18



NORMAL KİLOLU (BMI=19.8-26.0)



11.5-16



NORMALDEN FAZLA KİLOLU (BMI>26-29)



7-11.5



OBEZ (BMI>29)



7